Η εμπειρία μου από τη Διεθνή Ολυμπιάδα Βιολογίας

IBO - International Biology Olympiad

Το καλοκαίρι του 2012, συμμετείχα μαζί με μία συνάδελφο (Βενετία Νικήτα) και τέσσερις μαθητές στην Ελληνική αντιπροσωπεία που έλαβε μέρος στην 23η Διεθνή Ολυμπιάδα της Βιολογίας για το χρονικό διάστημα 8 – 15 Ιουλίου, στη Σιγκαπούρη. Η αποστολή μας επέστρεψε με ένα χάλκινο μετάλλιο και με έναν έπαινο, προσφέροντας στη χώρα μας για δεύτερη φορά διακρίσεις στη Διεθνή Ολυμπιάδα Βιολογίας από το 2005 που συμμετέχουμε. Περισσότερα για αυτή την αποστολή μπορείτε να δείτε στο αναλυτικό δελτίο τύπου της ΠΕΒ.

Η Διεθνής Ολυμπιάδα Βιολογίας (International Biology Olympiad – ΙΒΟ) οργανώνεται κάθε χρόνο, για μία εβδομάδα μέσα στον Ιούλιο. Συμμετέχουν μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι έχουν επιλεγεί από τους αντίστοιχους εθνικούς διαγωνισμούς Βιολογίας που έχουν πραγματοποιηθεί σε κάθε κράτος. Έτσι κάθε χρόνο, τον Ιούλιο, κάθε κράτος που συμμετέχει στην IBO, εκπροσωπείται από τέσσερις μαθητές και δύο συνοδούς που για μία εβδομάδα συμμετέχουν στην υψηλού επιπέδου από πλευρές οργάνωσης και απαιτήσεων, IBO.

Οι δοκιμασίες στην ΙΒΟ είναι δύο κατηγοριών: θεωρητικές και πρακτικές. Στις θεωρητικές δοκιμασίες οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε πλήθος ερωτημάτων που σχετίζονται με πολλούς και διαφορετικούς τομείς της Βιολογίας (Γενετική, Συστηματική, Ζωολογία κ.ά.). Οι θεωρητικές δοκιμασίες είναι δύο, διάρκειας 3 ωρών έκαστη. Στις πρακτικές δοκιμασίες οι μαθητές καλούνται να υλοποιήσουν κάποιες εργαστηριακές ασκήσεις και να εξάγουν συμπεράσματα ή να συσχετίσουν δεδομένα και να καταλήξουν σε ορισμένες υποθέσεις. Οι πρακτικές δοκιμασίες είναι τέσσερις, διάρκειας 1:30 ώρας έκαστη. Μετά την ολοκλήρωση και των δύο κατηγοριών δοκιμασιών, οι μαθητές λαμβάνουν μία συνολική βαθμολογία η οποία με κατάλληλη στατιστική επεξεργασία μετατρέπεται στην τελική βαθμολογία κάθε συμμετέχοντα. Έτσι προκύπτει μία λίστα φθίνουσας βαθμολογίας, όπου κατατάσσονται όλοι οι μαθητές.

Η αντιπροσωπεία της κάθε χώρας εκπροσωπεί το κράτος της, αλλά οι μαθητές διαγωνίζονται ο καθένας ξεχωριστά. Κάθε μαθητής συλλέγει τη δική του βαθμολογία και ανάλογα με τις  βαθμολογίες των άλλων συμμετεχόντων λαμβάνει κάποια διάκριση (μετάλλιο) ή κάποιο έπαινο.

Η πολύ καλή γνώση αγγλικών διευκολύνει τη συμμετοχή των μαθητών-κυρίως για τις κοινωνικές τους επαφές με τους άλλους συμμετέχοντες, δεν είναι όμως προαπαιτούμενη για την συμμετοχή τους στην Ολυμπιάδα. Οι συνοδοί (που συνήθως είναι δύο ή και περισσσότεροι ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες κάθε κράτους) αναλαμβάνουν να μεταφράσουν τα θέματα από την αγγλική γλώσσα στην γλώσσα της χώρας τους, οπότε οι συμμετέχοντες έχουν τα θέματα στη μητρική τους γλώσσα. Για να εξασφαλιστεί το αδιάβλητο των εξετάσεων, οι διοργανωτές κρατάνε ψηφιακά και έντυπα αρχεία των μεταφράσεων και ελέγχουν τις μεταφράσεις μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Οποιαδήποτε παρατυπία από την εκάστοτε αντιπροσωπεία, επιφέρει βαρύτατες ποινές ακόμα και την ισόβια διαγραφή της χώρας από την IBO. Επιπλέον, με την άφιξη της κάθε αντιπροσωπείας οι μαθητές απομακρύνονται από τους συνοδούς τους και συναντιόνται ξανά μόνο μετά το πέρας των εξετάσεων. Μάλιστα στη Σιγκαπούρη ήταν πάρα πολύ αυστηροί στο συγκεκριμένο θέμα, αφού αφαίρεσαν από τους μαθητές όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές και για τους μεν συνοδούς δεν επέτρεπαν καν την πρόσβαση στο διαδίκτυο (επιτρεπόταν για τους συνοδούς μόνο την ημέρα των μεταφράσεων, και αυτό από συγκεκριμένους υπολογιστές για να μπορέσουμε να βοηθηθούμε στη μετάφραση ενώ απέκλειαν την πρόσβαση σε άσχετες σελίδες).

Ένα από τα εντυπωσιακά είναι η επιλογή των θεμάτων. Οποιαδήποτε θέματα που αφορούν απλή ανάκληση γνώσης αμέσως απορρίπτονται από την ομάδα των συνοδών, ενώ όλα τα θέματα απαιτούν κατανόηση, ερμηνεία, επεξήγηση βιολογικών διαδικασιών. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα, δίνονται όλες οι θεωρητικές πληροφορίες που αφορούν ένα θέμα και ο μαθητής θα πρέπει με τη χρήση βασικών βιολογικών διεργασιών και νόμων να εξηγήσει ποιά από τις προτεινόμενες επιλογές είναι οι σωστές ή η σωστή. Είναι εντυπωσιακό πόσο μεγάλη προσοχή δίνεται στη διατύπωση και την επιλογή των θεμάτων, αφού φανταστείτε πως αν και τα θέματα έχουν ελεγχθεί από επιμέρους επιτροπές η συζήτηση για αυτά μπορεί να διαρκέσει πάνω από 10 ώρες. Και μιλάμε για περίπου 100 θέματα. Μάλιστα αν κάποιο από αυτό δεν ικανοποιεί βασικές αρχές που έχει ορίσει η οργανωτική επιτροπή της ΙΒΟ, γίνεται άμεση ψηφοφορία από όλα τα κράτη-μέλη και μπορεί το θέμα να απορριφθεί. Στη Σιγκαπούρη προέκυψε μία τέτοια περίπτωση, όπου τελικά το πλήθος των συμμετεχόντων φήφισε για την απόρριψή του.

Όσο αφορά την ύλη, πρόκειται για αρκετά διαφορετική σε σχέση με αυτή που διδάσκονται οι μαθητές μας στο σχολείο. Για αυτό, πριν αναχωρήσουμε για τη Σιγκαπούρη είχε ήδη δοθεί στους τέσσερις συμμετέχοντες μαθητές, από την οργανωτική επιτροπή του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Βιολογίας, ένα αντίτυπο ξενόγλωσσου βιβλίου (το βιβλίο των Campbell & Reece) όπου στις περίπου 1200 σελίδες του περιγράφεται το σύνολο της Βιολογίας και ουσιαστικά η ύλη που απαιτείται για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό. Επιπλέον, για να μπορέσουν οι μαθητές να συμμετάσχουν στις πρακτικές ασκήσεις, οργανώθηκε και σειρά εργαστηριακών σεμιναρίων στο πανεπιστήμιο, προκειμένου οι μαθητές να εξοικειωθούν με βασικές εργαστηριακές δεξιότητες.

Η προσωπική μου εμπειρία έδειξε πως μπορούμε να τα καταφέρουμε και καλύτερα. Χρειάζεται να βελτιωθούμε σε ορισμένα σημεία τόσο στην προετοιμασία όσο και στην εκεί παρουσία μας και πιστεύω ότι θα μπορούμε να επιστρέψουμε με περισσότερες επιτυχίες. Βέβαια, αυτό έχοντας στο νου δύο πολύ βασικά πράγματα:

  1. τη σημαντική συνεισφορά και συμβολή όλων των συναδέλφων που συμμετείχαν εθελοντικά στην οργάνωση και υλοποίηση του Πανελλήνιο Διαγωνισμού Βιολογίας, χωρίς την ολοκλήρωση του οποίου είναι σίγουρο πως δεν θα μπορούσαμε να συμμετέχουμε στη Διεθνή Ολυμπιάδα Βιολογίας, και
  2. πως δεν πρέπει η επιτυχία στο διαγωνισμό να γίνεται αυτοσκοπός, καθώς οι μαθητές θα πρέπει μέσα από αυτή τη συμμετοχή να αγαπήσουν και να εκτιμήσουν περισσότερο την ομορφιά και τη μοναδικότητα της Βιολογίας.

Και κάτι τελευταίο: η συμμετοχή στην ΙΒΟ είναι δυνατή λόγω της ενεργοποίησης και επιμονής της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων. Είναι βέβαιο πως χωρίς την εμπλοκή της ΠΕΒ δεν θα μπορούσαμε να συμμετέχουμε στο διαγωνισμό. Άλλωστε στην ίδια θα πρέπει να αναγνωριστεί και ένα άλλο επίτευγμα: “σε περίπτωση που οι συμμετέχοντες μαθητές διακριθούν με πρώτο, δεύτερο ή τρίτο βραβείο (χρυσό, αργυρό ή χάλκινο μετάλλιο) αποκτούν τη δυνατότητα εγγραφής σε Πανεπιστημιακά τμήματα, εφόσον για την εισαγωγή τους σε αυτά, το μάθημα στο οποίο έχουν διακριθεί στις Ολυμπιάδες εξετάζεται ως μάθημα κατεύθυνσης [Ν. 3194/2003 (Α΄267) και τροποποίησή του με τον Ν. 3748/2009 (Α΄29)]” (όπως αναφέρεται και στην πρόσφατη ανακοίνωση).

Οπότε η επόμενη συνάντηση για τη Διεθνή Ολυμπιάδα Βιολογίας είναι στην Ελβετία, όπου ευελπιστούμε οι συμμετέχοντες της Ελληνικής αντιπροσωπείας να επιστρέψουν με περισσότερα βραβεία και καλύτερες επιδόσεις.

Σχετικά άρθρα για περαιτέρω ανάγνωση

1 Απάντηση

  1. 2 Απριλίου 2013

    […] για την εμπειρία μου ως συνοδός στην ΙΒΟ του 2012, στη […]

Αφήστε μια απάντηση

%d