Το πρόγραμμα ‘Science Booster Club (SBC)’

Το National Center for Science Education (NCSE), είναι ένας οργανισμός που στοχεύει στην προώθηση επιστημονικών θεμάτων στις ΗΠΑ, κυρίως σε θέματα εξέλιξης και κλιματικής αλλαγής. Οργανώνει σεμινάρια, διοργανώνει συμπόσια, εκδίδει αναφορές και οδηγίες για καλύτερη διδασκαλία των θεμάτων ενδιαφέροντός του, ενώ συχνά εκπροσωπεί και την επιστημονική κοινότητα στα δικαστήρια σε διάφορες εμπλοκές που προκύπτουν σχετικά με τη μη-διδασκαλία επιστημονικών θεμάτων σε επιμέρους πολιτείες των ΗΠΑ. Γενικά έχει μία ολοκληρωμένη, εμπεριστατωμένη και διαρκή παρεμβατική-συμβουλευτική δράση σε σχετικά θέματα στις ΗΠΑ. Μία δράση του, είναι από το 2015 και το Science Booster Club (SBC).

Τα Science Booster Clubs, είναι εθελοντικές δράσεις ανά πολιτεία των ΗΠΑ που αποσκοπούν στην προαγωγή της γνώσης σε θέματα κλιματικής αλλαγής και εξέλιξης, στις ανθρώπινες κοινωνίες. Στόχος τους δεν είναι αποκλειστικά οι μαθητές, αλλά γενικότερα οι πολίτες της εκάστοτε πολιτείας. Στην πυραμίδα του οργανωτικού τους σχήματος βρίσκεται το NCSE, το οποίο και συγκεντρώνει μέσω δωρεών χρήματα που διανέμει στους εμπλεκόμενους των Clubs, είτε με μορφή εξοπλισμού για δραστηριότητες στα σχολεία τους, είτε με μορφή σεμιναρίων που διοργανώνει, είτε για την έναρξη ενός άλλου Club σε διαφορετική πολιτεία, κτλ. Αφορά δηλαδή, δράσεις μη τυπικής εκπαίδευσης που ευελπιστούν στη βελτίωση των γνώσεων και κυρίως στην αλλαγή στάσεων-συμπεριφορών των συμμετεχόντων. Στα τρία χρόνια οργάνωσής τους έχουν ενημερωθεί περί τους 200.000 Αμερικανοί πολίτες.

Μία δημοσίευση (Schoerning, E., 2018) στο Journal of Science Communication με τίτλο ‘A no-conflict approach to informal science education increases community science literacy and engagement‘ διαπιστώνει πως τέτοιου τύπου προγράμματα μη-τυπικής εκπαίδευσης επιφέρουν σημαντικά οφέλη στις κοινωνίες και στον επιστημονικό αλφαβητισμό των πολιτών τους. Οι τοποθεσίες της εν λόγω μελέτης, αποτελούνταν από δύο κοινότητες, που περιγράφονται ως περιοχές Α και Β με απόσταση περίπου δέκα μίλια μεταξύ τους. Πρόκειται για δύο πόλεις με πληθυσμούς περίπου 150.000 ατόμων έκαστη. Η τοποθεσία Α έχει μια οικονομία βασισμένη στη γνώση, με ένα μεγάλο πανεπιστήμιο, ένα εκπαιδευτικό νοσοκομείο και μια κοινότητα βετεράνων που χρησιμεύει ως πηγή μεγάλων εργοδοτών. Η τοποθεσία B έχει μια οικονομία βασισμένη στην κατασκευή, με πολλά εργοστάσια που προσφέρουν σταθερές θέσεις εργασίας υψηλού επιπέδου. Το μέσο εισόδημα της τοποθεσία B είναι περίπου 20% μεγαλύτερο από το εισόδημα της τοποθεσίας Α. Επιπλέον σημαντικός αριθμός νοικοκυριών της τοποθεσίας Α αποτελείται από φοιτητές κι επομένως οι κάτοικοί της είναι κατά μέσο όρο πιο μορφωμένοι από την τοποθεσία Β. Και οι δύο περιοχές έχουν σχετικά χαμηλά ποσοστά φτώχειας.

Η έρευνα έγινε στις περιοχές Α, Β μετά την πραγματοποίηση ορισμένων σχετικών φεστιβάλ επιστήμης, στα οποία συμμετείχαν και τα SBCs. Διανεμήθηκε ερωτηματολόγιο με 28 ερωτήσεις, τύπου όπως αυτές που φαίνονται στην Εικόνα 1.

Εικόνα 1. Ενδεικτικές ερωτήσεις της έρευνας (Πηγή: JCOM).

Διαπιστώθηκε, όπως φαίνεται και στην Εικόνα 2, πως και στις δύο περιοχές παρατηρήθηκε αύξηση των ποσοστών του επιστημονικού εγγραμματισμού των πολιτών, όπως αυτός προσδιορίστηκε από το ερωτηματολόγιο της έρευνας. Μετά από μια αρχική ταχεία αλλαγή στην τοποθεσία Β, η γραμμές τάσεων βελτίωσης στις θέσεις Α και Β έγιναν παρόμοιες. Ενώ οι πρώτες αυξήσεις των σκορ και των δύο θέσεων είναι μετρήσιμες, με αύξηση 8% για τον τόπο Α και αύξηση 24% για τη θέση Β, κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης, μόνο η αύξηση της θέσης Β είναι στατιστικά σημαντική, με τιμή p=0,04. Η τυπική απόκλιση στην τοποθεσία Α δεν άλλαzε με σταθερό τρόπο, με τις τιμές καθ’ όλη τη διάρκεια της καταγραφής να κυμαίνονται μεταξύ 1,5 και 2,6. Η τυπική απόκλιση στη θέση Β περιορίστηκε με την πάροδο του χρόνου, με αρχική τιμή 4,6 σταδιακά μειούμενη σε 2,8.

Εικόνα 2. Αποτελέσματα επιστημονικού εγγραμματισμού στις τοποθεσίες Α και Β (Πηγή: JCOM).

Η επέκταση του προγράμματος SBC στην εκάστοτε περιοχή, προήλθε από το ενδιαφέρον της κοινότητας. Κοινοτικοί εταίροι, όπως κέντρα φυσικών επιστημών, μουσεία και άλλα ανεπίσημα φεστιβάλ και χώροι, αναζητούσαν τον ένταξη των SBCs στον προγραμματισμό τους, δημιουργώντας έτσι εταιρικές σχέσεις με ιδρύματα πολιτών, όπως σχολεία, βιβλιοθήκες, πάρκα και κέντρα αναψυχής.

Το πρόγραμμα SBC του NCSE είχε καλή απόδοση, δημιουργώντας σημαντική κοινοτική αλληλεπίδραση η οποία συσχετίστηκε, με την πάροδο του χρόνου, με αυξανόμενη κοινοτική επιστημονική παιδεία. Το συμπέρασμα είναι πως η δημόσια άτυπη εκπαίδευση σχετικά με τα δυνητικά αμφιλεγόμενα θέματα της αλλαγής του κλίματος και της εξέλιξης μπορεί να είναι αποδεκτή, ακόμα και ευπρόσδεκτη στις κοινωνικά και πολιτικά συντηρητικές κοινότητες των ΗΠΑ. Διαφορετικές κοινότητες έχουν σημαντικό ενδιαφέρον για την εκμάθηση αυτών των θεμάτων και απ’ ότι φαίνεται υπάρχει δυναμική για πολιτικό λόγο και εμπλοκή.