Η Κατανόηση των Μαθητών και Μαθητριών για τις Λοιμώδεις Ασθένειες μετά την Πανδημία COVID-19

Το άρθρο με τίτλο “Cough, sneeze, pass it on – pupils’ understanding of infectious diseases in the aftermath of COVID-19” εξετάζει την κατανόηση των μαθητών και μαθητριών ηλικίας 10-12 ετών σχετικά με τις λοιμώδεις ασθένειες μετά την πανδημία COVID-19. Η έρευνα βασίστηκε σε ημι-δομημένες συνεντεύξεις με 15 μαθητές και μαθήτριες στη Σουηδία, με στόχο να διερευνήσει τις απόψεις τους για τις λοιμώδεις ασθένειες, τις πηγές γνώσης τους και τον τρόπο που η πανδημία επηρέασε την κατανόησή τους [Rönner, A. C., Jakobsson, A., & Gericke, N. (2023). Cough, sneeze, pass it on – pupils’ understanding of infectious diseases in the aftermath of COVID-19. Journal of Biological Education, 58(5), 1117–1129. https://doi.org/10.1080/00219266.2022.2159492].

Η πανδημία COVID-19 είχε τεράστια επίδραση σε παγκόσμιο επίπεδο, και η κατανόηση των λοιμωδών ασθενειών είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση μελλοντικών επιδημιών. Η έρευνα επικεντρώθηκε στην εξέταση της κατανόησης των μαθητών και μαθητριών σχετικά με τις λοιμώδεις ασθένειες και τις πηγές γνώσης τους, με έμφαση στον ρόλο της βιολογικής εκπαίδευσης. Η έρευνα αναφέρεται στην έννοια του “υγειονομικού εγγραμματισμού” (health literacy) και του “μεταδοτικού εγγραμματισμού” (contagion literacy), οι οποίες περιλαμβάνουν την ικανότητα των ατόμων να κατανοούν και να χρησιμοποιούν πληροφορίες για την προαγωγή της υγείας. Η πανδημία COVID-19 έδωσε νέα προοπτική στην κατανόηση των λοιμωδών ασθενειών, αλλά υπάρχει περιορισμένη έρευνα σχετικά με την κατανόηση των μαθητών και μαθητριών σε σχολικό πλαίσιο.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω ημι-δομημένων συνεντεύξεων με 15 μαθητές και μαθήτριες ηλικίας 10-12 ετών. Οι συνεντεύξεις επικεντρώθηκαν σε τέσσερις θεματικές ενότητες: (α) οι λοιμώδεις ασθένειες και οι τρόποι μετάδοσής τους, (β) οι τρόποι προστασίας από τις λοιμώδεις ασθένειες, (γ) η επίδραση της πανδημίας COVID-19 στην κατανόησή τους και (δ) οι πηγές γνώσης τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πανδημία COVID-19 επηρέασε σημαντικά την κατανόηση των μαθητών και μαθητριών. Οι μαθητές και οι μαθήτριες αντιλαμβάνονται τις λοιμώδεις ασθένειες ως “απρόβλεπτες” και “αόρατες”, με αναφορές στη διαφορά μεταξύ ασυμπτωματικών και σοβαρών περιπτώσεων. Επίσης, αναγνώρισαν τη σημασία της προσωπικής υγιεινής και της φροντίδας για τους άλλους, αλλά είχαν διαφορετικές απόψεις για τους εμβολιασμούς, με κάποιους να τους βλέπουν ως θεραπεία και άλλους ως απειλή.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες ανέφεραν ότι η γνώση τους για τις λοιμώδεις ασθένειες προέρχεται κυρίως από ανεπίσημες πηγές, όπως οι ειδήσεις και το διαδίκτυο, και όχι από τη βιολογική εκπαίδευση στο σχολείο. Επίσης, αναφέρθηκαν στα μαθήματα κοινωνικών επιστημών και ιστορίας ως πηγές πληροφόρησης, αλλά η βιολογία δεν φαίνεται να έχει σημαντικό ρόλο στην κατανόηση των λοιμωδών ασθενειών. Η έρευνα υπογραμμίζει ότι η κατανόηση των μαθητών και μαθητριών για τις λοιμώδεις ασθένειες επηρεάζεται κυρίως από την εμπειρία της πανδημίας COVID-19 και όχι από τη βιολογική εκπαίδευση. Οι μαθητές και οι μαθήτριες αντιλαμβάνονται τις λοιμώδεις ασθένειες ως αόρατες και απρόβλεπτες, με έμφαση στην προσωπική υγιεινή και τη φροντίδα για τους άλλους. Ωστόσο, υπάρχουν εσφαλμένες αντιλήψεις για τους εμβολιασμούς, με κάποιους να τους βλέπουν ως απειλή.

Η έρευνα προτείνει ότι η διδασκαλία των λοιμωδών ασθενειών θα πρέπει να ενταχθεί ρητά στο σχολικό πρόγραμμα της βιολογίας, με έμφαση στις διαφορές μεταξύ των λοιμωδών ασθενειών, τους τρόπους μετάδοσής τους και τη σημασία των εμβολιασμών. Επίσης, προτείνεται η διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ των μαθημάτων βιολογίας, κοινωνικών επιστημών και ιστορίας για την ενίσχυση της κατανόησης των μαθητών και μαθητριών.

Προτάσεις για Εκπαιδευτική Αξιοποίηση

1. Διερευνητική Μάθηση: Το άρθρο μπορεί να αξιοποιηθεί για την προώθηση της διερευνητικής μάθησης στην τάξη. Για παράδειγμα, οι μαθητές και οι μαθήτριες μπορούν να αναπτύξουν ερωτήματα έρευνας σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης των λοιμωδών ασθενειών και να πραγματοποιήσουν πειράματα για να κατανοήσουν τη σημασία της υγιεινής και των εμβολιασμών. Μπορούν επίσης να συγκρίνουν διαφορετικές λοιμώδεις ασθένειες και να εξετάσουν τον ρόλο των εμβολιασμών στην πρόληψή τους.
2. Διαφοροποιημένη Διδασκαλία: Η διαφοροποιημένη διδασκαλία μπορεί να εφαρμοστεί μέσω της προσαρμογής των δραστηριοτήτων στις ανάγκες και τις ικανότητες κάθε μαθητή και μαθήτριας. Για παράδειγμα, οι μαθητές και οι μαθήτριες με ισχυρότερες δεξιότητες μπορούν να αναλάβουν πιο πολύπλοκα πειράματα, ενώ οι άλλοι μπορούν να εστιάσουν σε βασικές έννοιες όπως η υγιεινή και οι τρόποι μετάδοσης. Επίσης, μπορούν να δημιουργηθούν ομάδες συνεργασίας, όπου οι μαθητές και οι μαθήτριες με διαφορετικές ικανότητες να συμμετέχουν σε κοινά έργα, ενισχύοντας την ομαδική εργασία και την αλληλεπίδραση.

Δεξιότητα Διερευνητικής Μάθησης

Μία πιθανή δεξιότητα που θα μπορούσε να καλλιεργηθεί είναι η κριτική σκέψη. Οι μαθητές και οι μαθήτριες μπορούν να αναπτύξουν την ικανότητα να αναλύουν δεδομένα, να ερμηνεύουν αποτελέσματα και να σκέφτονται κριτικά σχετικά με τις επιπτώσεις των λοιμωδών ασθενειών στην κοινωνία και το περιβάλλον. Αυτή η δεξιότητα ενισχύεται μέσα από τη διαδικασία της διερευνητικής μάθησης, όπου οι μαθητές και οι μαθήτριες αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση και εκτέλεση των πειραμάτων τους.