Ο Φυσιοδίφης και ο Νευρολόγος: Η Συνεργασία του Κάρολου Δαρβίνου και του James Crichton-Browne

Στα τέλη της δεκαετίας του 1860, ο Κάρολος Δαρβίνος άρχισε να μελετά προσεκτικά φωτογραφικά πορτρέτα ατόμων με ψυχικές διαταραχές. Αυτές οι φωτογραφίες, σχεδόν σαράντα στον αριθμό, ήταν δώρο του νευρολόγου James Crichton-Browne, διευθυντή του Ψυχιατρικού Ασύλου West Riding στο Wakefield. Ο Crichton-Browne ήταν γνωστός για τη χρήση της φωτογραφίας στην ψυχιατρική, προσπαθώντας να καταγράψει τις εκφράσεις των ασθενών του για επιστημονική παρατήρηση και διάγνωση. Αυτές οι εικόνες αποτέλεσαν σημαντικό εργαλείο για τον Δαρβίνο στη μελέτη των φυσικών εκδηλώσεων της φυσικής επιλογής.

Οι δύο άνδρες αντάλλασσαν επιστολές για σχεδόν έξι χρόνια, μοιράζοντας βιβλία, φωτογραφίες και παρατηρήσεις σχετικά με την ανατομία της ερυθρίασης, τη φυσιολογία της έκφρασης και τους μηχανισμούς της ανατρίχιασης. Και οι δύο πίστευαν έντονα στην ικανότητα της φωτογραφίας να διορθώνει τις ατελείς παρατηρήσεις του ανθρώπινου ματιού. Ο Δαρβίνος, σε επιστολή του τον Ιούνιο του 1869, ανέφερε ότι είχε προσπαθήσει να αγοράσει φωτογραφίες ψυχικά ασθενών στο Λονδίνο, αλλά απέτυχε, γεγονός που τον οδήγησε να απευθυνθεί στον Crichton-Browne.

Ο Crichton-Browne, όπως και ο πατέρας του Dr. William Browne, ήταν ιατρικός καινοτόμος. Υποστήριζε την “ηθική” αντιμετώπιση των ψυχικά ασθενών, αποφεύγοντας τους περιορισμούς και προωθώντας τη θεραπεία μέσω δραστηριοτήτων και, όπου ήταν απαραίτητο, φαρμακευτικής αγωγής. Στο άσυλο του, οι ασθενείς μπορούσαν να απολαμβάνουν την αγαπημένη τους μπύρα, διοργανώνονταν χοροί για την ψυχαγωγία τους, και οι φωτογραφίες τους χρησιμοποιούνταν τόσο για θεραπευτικούς όσο και για διαγνωστικούς σκοπούς.

Οι φωτογραφίες είχαν διπλό σκοπό: αφενός, να σοκάρουν τον ασθενή αντιμετωπίζοντάς τον με την εικόνα του, και αφετέρου, να καταγράψουν την πραγματική όψη διαφόρων μανιών, προωθώντας εξειδικευμένη φροντίδα για κάθε διαταραχή. Ο Crichton-Browne ανταποκρίθηκε με ενθουσιασμό στο αίτημα του Δαρβίνου, παρέχοντάς του αρκετές φωτογραφίες και υποσχόμενος περισσότερες στο μέλλον. Αυτές οι εικόνες εντάχθηκαν στη συλλογή του Δαρβίνου, η οποία περιλάμβανε ποικίλα φωτογραφικά δείγματα που είχε συγκεντρώσει με διάφορους τρόπους.

Η συνεργασία αυτή ήταν καθοριστική για το έργο του Δαρβίνου “Η Έκφραση των Συναισθημάτων στον Άνθρωπο και τα Ζώα” (1872). Οι φωτογραφίες παρείχαν απτές αποδείξεις για τις θεωρίες του σχετικά με την εξέλιξη των συναισθημάτων και την κοινή τους προέλευση σε ανθρώπους και ζώα. Η χρήση της φωτογραφίας ως επιστημονικού εργαλείου επέτρεψε στον Δαρβίνο να υποστηρίξει τις απόψεις του με οπτικά τεκμήρια, ενισχύοντας την αξιοπιστία των συμπερασμάτων του. Επιπλέον, η αλληλογραφία μεταξύ Δαρβίνου και Crichton-Browne ανέδειξε τη σημασία της διεπιστημονικής συνεργασίας. Συνδυάζοντας τη φυσιολογία, την ψυχιατρική και τη φωτογραφία, κατάφεραν να εξερευνήσουν νέους τρόπους κατανόησης της ανθρώπινης φύσης. Αυτή η συνεργασία υπογραμμίζει πώς διαφορετικά επιστημονικά πεδία μπορούν να συνδυαστούν για την επίτευξη κοινών στόχων και την προώθηση της γνώσης.

Η μελέτη των φωτογραφιών αυτών δεν ήταν μόνο επιστημονικής σημασίας, αλλά είχε και κοινωνικές προεκτάσεις. Ανέδειξε την ανάγκη για ανθρώπινη και αξιοπρεπή μεταχείριση των ψυχικά ασθενών, προωθώντας την κατανόηση και την αποδοχή τους από την κοινωνία. Η εργασία του Crichton-Browne στο άσυλο West Riding αποτέλεσε πρότυπο για τη βελτίωση των συνθηκών στα ψυχιατρικά ιδρύματα της εποχής. Συνολικά, η συνεργασία μεταξύ του Κάρολου Δαρβίνου και του James Crichton-Browne αποτελεί παράδειγμα του πώς η διεπιστημονική προσέγγιση και η χρήση νέων τεχνολογιών, όπως η φωτογραφία, μπορούν να συμβάλουν στην κατανόηση σύνθετων φαινομένων, όπως η έκφραση των συναισθημάτων.

Οι παραπάνω πληροφορίες προέρχονται από το άρθρο, “The Naturalist and the Neurologist On Charles Darwin and James Crichton-Browne, By Stassa Edwards“.

Αξιοποίηση της πληροφορίας στην εκπαίδευση

Μέσω της Διερευνητικής Μάθησης

Για την εφαρμογή της διερευνητικής μάθησης στο μάθημα της Βιολογίας στο Λύκειο, η ιστορική αυτή μελέτη μπορεί να αξιοποιηθεί σε μια δραστηριότητα που συνδυάζει την επιστημονική έρευνα με την ανάλυση δεδομένων.

Δραστηριότητα: Οι μαθητές/μαθήτριες θα διερευνήσουν πώς η φωτογραφία χρησιμοποιείται σήμερα στην επιστήμη για τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της βιολογίας.

1. Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες και ερευνούν τις σύγχρονες τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου και των εκφράσεων του προσώπου (π.χ. λειτουργική μαγνητική τομογραφία – fMRI, ανάλυση μικροεκφράσεων).
2. Κάθε ομάδα επιλέγει μία περίπτωση μελέτης, όπως τη χρήση απεικονιστικών τεχνικών στη νευροεπιστήμη ή την ψυχιατρική.
3. Συλλέγουν παραδείγματα όπου η φωτογραφία ή οι τεχνολογίες απεικόνισης βοήθησαν στην επιστημονική έρευνα και παρουσιάζουν τα συμπεράσματά τους με αφίσες ή ψηφιακές παρουσιάσεις.
4. Τελική συζήτηση: Πώς εξελίχθηκε η χρήση της φωτογραφίας στην επιστήμη από την εποχή του Δαρβίνου έως σήμερα; Ποιες είναι οι ηθικές διαστάσεις της χρήσης φωτογραφιών ασθενών στην έρευνα;

Δεξιότητα που καλλιεργείται: Κριτική ανάλυση επιστημονικών δεδομένων. Οι μαθητές εξασκούνται στην ανάλυση εικόνων, στην επιστημονική τεκμηρίωση και στην παρουσίαση επιχειρημάτων.

Μέσω της Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας και Μάθησης

Για τη διαφοροποιημένη διδασκαλία, η ίδια θεματική μπορεί να προσαρμοστεί με διαφορετικές προσεγγίσεις, ώστε να καλύψει τις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών.

Δραστηριότητα: Οι μαθητές/μαθήτριες επιλέγουν μία από τις ακόλουθες προσεγγίσεις για να εξερευνήσουν το θέμα:

1. Οπτική προσέγγιση: Ανάλυση φωτογραφιών του 19ου αιώνα και σύγκριση με σύγχρονες τεχνικές καταγραφής συναισθημάτων (π.χ. τεχνητή νοημοσύνη στην αναγνώριση εκφράσεων).
2. Ιστορική προσέγγιση: Διερεύνηση της κοινωνικής αντιμετώπισης των ψυχικών διαταραχών κατά την εποχή του Crichton-Browne και σύγκριση με το σήμερα.
3. Πρακτική προσέγγιση: Δημιουργία μιας αναπαράστασης (π.χ. θεατρικό δρώμενο ή βίντεο) που δείχνει τη συνεργασία Δαρβίνου και Crichton-Browne.
4. Δημιουργική προσέγγιση: Συγγραφή ενός φανταστικού διαλόγου μεταξύ των δύο επιστημόνων, όπου ο ένας προσπαθεί να πείσει τον άλλον για τη σημασία της φωτογραφίας στην επιστήμη.
5. Επιστημονική προσέγγιση: Σύνταξη σύντομης επιστημονικής εργασίας για το πώς οι εξελικτικές θεωρίες του Δαρβίνου σχετίζονται με τις σύγχρονες έρευνες στη νευροβιολογία των συναισθημάτων.

Η δραστηριότητα προσαρμόζεται στις δυνατότητες και στα ενδιαφέροντα κάθε μαθητή/μαθήτριας, διασφαλίζοντας ότι όλοι εμπλέκονται με τρόπο που τους ταιριάζει.

Συμπέρασμα

Η μελέτη της συνεργασίας Δαρβίνου – Crichton-Browne δείχνει τη σημασία της διαθεματικής σκέψης και της καινοτομίας στην επιστήμη. Μέσω της διερευνητικής μάθησης, οι μαθητές/μαθήτριες θα καλλιεργήσουν κριτική σκέψη και αναλυτικές δεξιότητες. Μέσω της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, θα έχουν την ευκαιρία να προσεγγίσουν το θέμα με τον τρόπο που τους ταιριάζει καλύτερα. Αυτό το παράδειγμα μπορεί να βοηθήσει τους/τις μαθητές/μαθήτριες να κατανοήσουν όχι μόνο τη σημασία της επιστημονικής μεθοδολογίας, αλλά και τον τρόπο που η τεχνολογία (όπως η φωτογραφία) επηρεάζει την επιστήμη και την κοινωνία.