Ταχύτατη εξέλιξη σαυρών, μόλις σε λίγους μήνες

Μία κοινή σαύρα που ζει στα σύνορα Μεξικού-Τέξας, αποτελεί το πιο γνωστό παράδειγμα γρήγορης εξέλιξης. Η μεταβολή της θερμοκρασίας του κλίματος στην εν λόγω περιοχή επέφερε άμεση γονιδιακή αλλαγή που είχε ως αποτέλεσμα οι σαύρες να προσαρμόσουν το νευρικό και το μυικό τους σύστημα ώστε να επιβιώνουν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.

Όπως επισημαίνουν διάφοροι ερευνητές, αποτελεί την πιο τεκμηριωμένη και σαφή επίδειξη της φυσικής επιλογής.

Οι πράσινες ανολίδες είναι έντονα χρωματιστές σαύρες, που μπορούν εύκολα να αλλάξουν τον χρωματισμό τους από πράσινο σε καφέ. Οι πρόγονοί τους προέρχονται από την Κούβα, αλλά τα αδύνατα αυτά ερπετά έχουν εξαπλωθεί εδώ και πολύ καιρό στα νοτιοανατολικά των ΗΠΑ και συχνά πωλούνται σε καταστήματα κατοικίδιων ζώων με την ονομασία ‘Αμερικανικός χαμαιλέοντας’.

Ερευνητές από το πανεπιστήμιου του Χάρβαρντ, μελέτησαν για αρκετά χρόνια πέντε πληθυσμούς του Anolis carolinensis που ζούσαν σε διαφορετικά γεωγραφικά πλάτη. Έλεγξαν την απόκριση τους στη θερμοκρασία, βάζοντας τους σε ένα θάλαμο που σταδιακά ψυχόταν. Σε αρκετό κρύο, έχαναν τον συντονισμό τους. Το πείραμα αυτό ήταν ένας εύκολος τρόπος να εκτιμηθεί σε ποια θερμοκρασία οι ανολίδες έπαψαν να λειτουργούν κανονικά.

Είχε διαπιστωθεί πως οι σαύρες πλησίον του νοτιότερου άκρου της περιοχής – κοντά στο Brownsville του Τέξας – έχαναν τον συντονισμό τους στους περίπου 11°C. Οι σαύρες πλησίον του βορειότερου άκρου της περιοχής, ωστόσο, αποσυντονίζονταν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, περίπου στους 6°C. Ταυτόχρονα καταγράφηκε διαφορετική γονιδιακή δραστηριότητα στις σαύρες από αυτά τα δύο μέρη. Όμως ο χειμώνας του 2013-2014 ήταν δριμύς, με τιμές θερμοκρασίας χαμηλότερες τα τελευταία 15 χρόνια στο Τέξας. Οι ερευνητές επανέλαβαν το πείραμα με το θάλαμο και διαπίστωσαν πως ο πληθυσμός του Τέξας μπορούσε πια να διατηρεί το συντονισμό του ακόμα και στους 6°C, συμπεριφερόταν δηλαδή όπως ο πληθυσμός του βορειότερου άκρου.

Ταυτόχρονα διαπιστώθηκε πως οι ομάδες των δραστικών γονιδίων στο ήπαρ τους, έμοιαζαν περισσότερο με εκείνες των βόρειων σαυρών του Τέξας, συμπεριλαμβανομένων γονιδίων που εμπλέκονται στη λειτουργία των νευρικών και μυϊκών συστημάτων. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τις σαύρες που κρυώνουν να διατηρήσουν το συντονισμό τους. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές, «δεν είναι συχνό φαινόμενο να παρατηρούμε αλληλοκάλυψη τόσο διαφορετικών επιπέδων βιολογικής οργάνωσης ως απόκριση σε ένα ακραίο εξελικτικό γεγονός».

Βέβαια κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει πως οι σαύρες θα εξακολουθούν να αποκτούν την ικανότητα να επιβιώνουν σε όλο και χαμηλότερες θερμοκρασίες. Άλλωστε οι εν λόγω πληθυσμοί φαίνεται να έχουν πια προσαρμοστικό μειονέκτημα στις υψηλές θερμοκρασίες.

Για να διαβάσετε αναλυτικά την έρευνα, επισκεφτείτε την επιστημονική επιθεώρηση Science, “Winter storms drive rapid phenotypic, regulatory, and genomic shifts in the green anole lizard“.